اسپرد خرید و فروش در رمز ارز چیست و چگونه محاسبه می شود؟

در بازارهای مالی مانند ارزهای دیجیتال، یکی از تعاریف مهم که معامله‌گران باید به آن توجه کنند، اسپرد خرید و فروش آن دارایی است. این معنا که به اختلاف بین نرخ خرید و نرخ فروش دارایی اشاره دارد، می‌تواند تاثیر زیادی بر روی هزینه‌های معامله و در نهایت بر سود یا زیان سرمایه‌گذاران داشته باشد.

آشنایی با اسپرد و عواملی که بر آن تاثیر می‌گذارند، به معامله‌گران یاری میدهد تا با اتخاذ تصمیمات بهتر در خرید و فروش ارزهای دیجیتال، به نتایج مطلوب‌تری برسند. در این مقاله به بررسی دقیق این معنا، نحوه محاسبه آن و راهکارهای نزول تاثیر اسپرد در خرید و فروش می‌پردازیم.

اسپرد چیست؟

اسپرد یا همان شکاف قیمتی به اختلاف میان این نرخ پیشنهادی خرید (Bid) و نرخ پیشنهادی فروش (Ask) یک ارز، کالا یا سهام در یک بازار یا یک دفتر سفارشات گفته می‌شود. بازارهای مالی، چه بازار سهام چه اوراق قرضه یا ارزهای دیجیتال، بر اساس اصل عرضه و نیاز کار می‌کنند. فروشندگان تلاش می‌کنند دارایی‌های خود را با بالاترین نرخ ممکن در بازار بفروشند، در حالی که خریداران سعی می‌کنند با پایین‌ترین نرخ خرید کنند. 

این کشمکش بین خریداران و فروشندگان شکافی بین نرخ پیشنهاد‌شده و نرخ خواسته‌شده ایجاد می‌کند که همان اسپرد یا شکاف نرخ خرید و فروش است. اندازه‌گیری این شکایت در تعیین میزان نقدینگی بازار نقش مهمی دارد. هرچه این شکاف کمتر باشد، نقدینگی بالاتر و هرچه اسپرد بیشتر باشد، نقدینگی پایین‌تر است.

معنا اسپرد در رمز ارز

معنا اسپرد در رمز ارز همانند بازارهای دیگر است و تفاوتی ندارد. بگذارید با یک مثال این معنا را بهتر توضیح دهیم. فرض کنید که شخصی یک اتریوم را با نرخ ۲۵۰۰ دلار برای فروش گذاشته است، ولی شما برای خرید آن پیشنهادی به نرخ ۲۴۰۰ دلار می‌دهید. در اینجا اختلاف بین نرخ خرید شما و قیمتی که آن شخص برای فروش گذاشته است، همان معنا اسپرد را می‌رساند و طبیعتاً زمانی که به یک نرخ واحد برسید، این اسپرد از بین رفته و معامله انجام می‌شود.

در یک صرافی رمز ارز، دفتر سفارش (Order Book) بیانگر تمایل صدها یا حتی هزاران معامله‌گر برای خرید یا فروش یک دارایی (مانند بیت‌ کوین) با یک نرخ مشخص است. درک نحوه کارایی اسپرد نه تنها برای فهم عمق بازار بلکه برای جلوگیری از یک هزینه اغلب نادیده گرفته شده مرتبط با معامله نیز بسیار اهمیت دارد.

دفتر سفارش و اسپرد

برای درک نحوه تشکیل اسپرد در یک صرافی، می‌توان به دفتر سفارشات مراجعه کرد. این دفتر در واقع جدولی است که نرخ‌های پیشنهادی خرید و فروش یک دارایی خاص را نمایش می‌دهد. در این جدول، بخشی که نرخ‌های پایین‌تر را نشان می‌دهد، مربوط به پیشنهادات خریداران است (که معمولاً با رنگ سبز نمایش داده می‌شود) و بخشی که نرخ‌های بالاتر را نشان می‌دهد، پیشنهادات فروشندگان را در بر می‌گیرد (که معمولاً با رنگ قرمز مشخص می‌شود).

در بخش سفارش‌های فروش، نرخ‌ها به ترتیب از بالاترین نرخ تا پایین‌ترین نرخ (یعنی بهترین نرخ فروش) فهرست شده‌اند. در بخش خرید نیز نرخ‌ها از بالاترین نرخ (یعنی بهترین نرخ خرید) به پایین‌ترین نرخ مرتب شده‌اند. بهترین نرخ فروش در پایین بخش فروش و بهترین نرخ خرید در بالای بخش خرید نزدیک هم قرار گرفته‌اند. تفاوت بین این دو نرخ همان اسپرد است.

سفارش‌های خرید و فروشی که از لحاظ قیمتی با هم تطبیق پیدا می‌کنند، انجام شده و از لیست حذف می‌شوند. به همین دلیل، نرخ‌های خرید و فروش دائماً در حال تغییر هستند و این تغییرات باعث نوسانات در اسپرد خرید و فروش می‌شود.

اسپرد در صرافی می‌تواند از چند هزارم سنت به چندین دلار هم برسد. هرچه اسپرد کوچکتر باشد، دارایی نقدینگی بیشتری دارد و بالعکس.

انواع اسپرد

در بازار رمزارزها چند نوع اسپرد وجود دارد که عبارتند از:

• اسپرد بین‌بازارهای معاملاتی: تفاوت نرخ یک دارایی مشابه در صرافی‌های مختلف. این تفاوت نرخ برای معامله‌گرانی که از استراتژی‌های آربیتراژ استفاده می‌کنند، اهمیت دارد.
• اسپرد درون‌صرافی: تفاوت نرخ دارایی‌های مرتبط یا عمیقاً همبسته در یک پلتفرم معاملاتی. به عنوان مثال، تفاوت نرخ بین BTC و WBTC در همین دسته قرار می‌گیرد.
• اسپرد تقویمی: یکی از انواع اسپرد درون‌صرافی است که در بازار آینده وجود دارد. این نوع اسپرد تفاوت نرخ قراردادهای مربوط به یک دارایی پایه مشابه را با تاریخ‌های سررسید مختلف نشان می‌دهد.

محاسبه اسپرد خرید و فروش در ارزهای دیجیتال

اسپرد خرید و فروش در ارزهای دیجیتال فرمول ساده‌ای دارد. کافی است بالاترین نرخ خرید را از پایین‌ترین نرخ فروش کم کنیم که به صورت فرمولی به شکل زیر بیان می‌شود:

S = AL – BH

در اینجا S همان اسپرد، BH بالاترین نرخ خرید و AL پایین‌ترین نرخ فروش است.

به عنوان مثال، فرض کنید نرخ خرید بیت‌ کوین ۳۰٬۰۰۰ دلار و نرخ فروش آن ۳۰٬۱۰۰ دلار می باشد. در این حالت، اسپرد برابر با ۱۰۰ دلار خواهد بود. این مقدار اسپرد به عنوان تفاوت مستقیم بین نرخ خرید و فروش شناخته می‌شود. بنابراین، اگر شما بخواهید بلافاصله بیت‌ کوینی بخرید و بفروشید، به دلیل وجود این اسپرد، ۱۰۰ دلار ضرر خواهید کرد.

محاسبه اسپرد به‌صورت درصدی

برای محاسبه اسپرد به صورت درصدی، ابتدا مقدار اسپرد را به دست آورده و سپس آن را بر نرخ فروش تقسیم می‌کنیم. برای مثال در اینجا، اسپرد ۱۰۰ دلار را بر نرخ فروش ۳۰٬۱۰۰ دلار تقسیم می‌کنیم که نتیجه به صورت درصدی برابر با ۰/۳۳٪ به دست می‌آید.

یکی از مزایای محاسبه اسپرد به صورت درصدی، امکان مقایسه آن بین جفت ارزهای مختلف است. طبیعتاً هرچه درصد اسپرد در یک جفت رمز ارز بالاتر باشد، اختلاف نرخ خرید و فروش آن ارز بیشتر می‌شود و این معمولاً بیانگر حجم کم خرید و فروش در آن رمز ارز است.

عوامل مؤثر بر اسپرد ارزهای دیجیتال

اسپرد خرید و فروش ارزهای دیجیتال یکی از عوامل کلیدی است که بر هزینه‌های معامله و در نهایت سود و زیان سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد. بررسی عوامل مؤثر بر این اسپرد می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در خرید و فروش ارزهای دیجیتال بگیرند و از فرصت‌های موجود در بازار بهره بیشتری ببرند. عوامل مؤثر بر اسپرد ارزهای دیجیتال عبارتند از:

1. نوسانات بازار: نوسانات شدید بازار باعث بالا رفتن اسپرد می‌شود، زیرا ریسک بیشتری برای بازارسازها به همراه دارد و آنها برای جبران این ریسک، اسپرد را بالا رفتن می‌دهند.
2. نقدینگی: هرچه نقدینگی بازار بیشتر باشد، اسپرد کمتر می‌شود. در بازارهای با نقدینگی بالا، خریداران و فروشندگان بیشتری حضور دارند که این امر موجب نزول ریسک برای بازارسازها و در نتیجه نزول اسپرد می‌شود.
3. عرضه و نیاز: هنگامی که تعادل خوبی میان عرضه و تقاضای برای یک رمز ارز برقرار نباشد، اسپرد خرید و فروش آن بالا رفتن می‌یابد. تعادل زمانی میان عرضه تقاضا به هم می‌خورد که یکی بالا رفتن یابد و دیگری نزول. مثلاً داوطلبان خرید یک ارز زیاد باشند، ولی مقدار کافی از آن برای فروش در بازار نباشد.
4. مقدار خرید و فروش: حجم بالای خرید و فروش معمولاً به نزول اسپرد منجر می‌شود. زیرا حجم زیاد خرید و فروش نقدینگی را بالا رفتن داده و این امر به بازارسازها اجازه می‌دهد که با ریسک کمتری خرید و فروش خریداران و فروشندگان را مدیریت کنند.
5. عوامل اقتصادی و سیاسی: رویدادهای اقتصادی و سیاسی، مانند اخبار مرتبط با مقررات ارزهای دیجیتال یا تغییرات گسترده در این حوزه، می‌توانند اثر زیادی بر اسپرد داشته باشند. توجه به این عوامل برای تدوین استراتژی‌های معاملاتی ضروری است.

راهکارهای عملی برای نزول اثر اسپرد در خرید و فروش

یکی از چالش‌های معامله‌گران در بازارهای مالی، مدیریت هزینه‌های ناشی از اسپرد است. اسپرد بالا می‌تواند سودآوری را تحت اثر قرار دهد، ولی با استفاده از تکنیک‌های خاص می‌توان این اثر را نزول داد. در ادامه، چندین راهکار عملی برای نزول اثر اسپرد در خرید و فروش را بررسی خواهیم کرد.

معامله در حجم‌های بالا

انجام خرید و فروش با حجم بالا می‌تواند به نزول اسپرد کمک کند. حجم بالای خرید و فروش باعث بالا رفتن نقدینگی می‌شود که این امر به بازارسازها امکان می‌دهد تا با ریسک کمتری خرید و فروش خریداران و فروشندگان را به ثبت برسانند و در نتیجه اسپرد کمتری اعمال شود.

انتخاب بازارهای با نقدینگی بالا

انتخاب بازارهایی که نقدینگی بیشتری دارند، می‌تواند اسپرد را نزول دهد. در بازارهای با نقدینگی بالا، به دلیل حضور بیشتر خریداران و فروشندگان، امکان انجام خرید و فروش با تغییرات قیمتی کمتر وجود دارد و این امر به معنای اسپرد کمتر است.

معامله در ساعات اوج بازار

زمان معامله نیز بر اسپرد اثر دارد. به طور کلی، در ساعات اوج فعالیت بازار که خریداران و فروشندگان بیشتری حضور دارند، اسپرد نزول می‌یابد. بنابراین، معامله در این ساعات می‌تواند به نفع معامله‌گران باشد.

استفاده از سفارشات محدود (Limit Orders)

استفاده از سفارشات محدود، یعنی خرید یا فروش در نرخ مشخصی که شما تعیین کرده‌اید، می‌تواند به شما کمک کند تا از خرید در نرخ‌های بالاتر یا فروش در نرخ‌های پایین‌تر اجتناب کنید و در نتیجه اثر اسپرد را نزول دهید.

مطلع بودن از شرایط بازار

اگر از شرایط و روندهای بازار به‌خوبی مطلع باشید، می‌توانید تصمیمات بهتری در خرید و فروش بگیرید و اسپرد را به حداقل برسانید. برای بالا رفتن آگاهی می‌توانید اخبار اقتصادی، شاخص‌های بازار و دیگر اطلاعات مرتبط با بازار رمزارزها را همیشه و با استفاده از ابزارهای مناسب دنبال کنید.

نقش بازارساز در تعیین اسپرد چیست؟

بازارسازها (Market Makers) به ایجاد و حفظ روانی بازار کمک می‌کنند و این کار را با ارائه مداوم نرخ‌های خرید و فروش انجام می‌دهند. فاصله بین نرخ خرید و فروش آن‌ها همان اسپرد بازار است که سودشان را نیز از آن به دست می‌آورند.

بازارسازها دارایی‌ها را با نرخ پایین‌تر می‌خرند و با نرخ بالاتر می‌فروشند و با این کار، خرید و فروش را به سرعت جریان داده و نوسانات نرخ را تا حدی کنترل می‌کنند. البته این کار به معنای پذیرش ریسک نگهداری دارایی‌ها است؛ بنابراین، برای مدیریت این ریسک، بازارسازها اسپرد را تغییر می‌دهند.

با این حال، بازارسازها باید همیشه آماده باشند که با شرایط مختلف بازار مانند تغییرات مقدار خرید و فروش، نوسانات نرخ و اخبار مهم سازگار شوند. در شرایطی که بازار ناپایدار یا پرتنش باشد، امکان دارد اسپرد را بیشتر کنند تا ضرر احتمالی خود را نزول دهند، ولی این کار می‌تواند باعث نزول خرید و فروش شود. بنابراین، آنها باید بین ریسک خود و حفظ نقدینگی و کارآمدی بازار تعادل برقرار کنند.

سؤالات متداول

جمع‌بندی

اسپرد یکی از مهم‌ترین تعاریف در خرید و فروش ارزهای دیجیتال است که به طور مستقیم بر هزینه‌های معامله و سودآوری تاثیر می‌گذارد. درک کامل این معنا و شناخت عوامل مؤثر بر آن به معامله‌گران یاری میدهد تا با استفاده از استراتژی‌های مناسب، هزینه‌های خود را نزول دهند و از فرصت‌های موجود در بازار بیشترین بهره را ببرند. با به‌کارگیری تکنیک‌های مختلف برای نزول اثر اسپرد خرید و فروش، می‌توان به نتایج بهتری در سرمایه‌گذاری‌های رمز ارز دست یافت.