پیش‌بینی جنجالی نهاد برنامه محقق شد! / دلار از برآوردهای سال ۱۴۰۰ فراتر رفت
آرمان زارعی: دیروز سوم دی ماه، اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی میزبان عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی به منظور بررسی وضعیت نرخ دلار بودند. در این نشست، عبدالناصر همتی به مشکلات ناشی از ثابت نگه داشتن نرخ دلار اشاره کرد و بیان داشت که این وضعیت منجر به بالا رفتن فساد و نزول صادرات می‌شود. او توضیح داد که فاصله زیاد بین نرخ دلار در بازار آزاد و نرخ دولتی، باعث بالا رفتن سفته‌بازی و ناتوانی بانک مرکزی در کنترل بازار می‌گردد.
همتی همچنین به رانت ۴۰ درصدی ناشی از تفاوت نرخ‌ها اشاره کرد و گفت که سامانه نیما عملاً به یک سامانه غیرعملی تبدیل شده و نیاز به اصلاح قیمتی دارد.
او افزود که بر اساس گزارش بانک مرکزی، شاخص نرخ‌ها از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا پایان آذر ۱۴۰۳، ۲.۸ درصد بالا رفته و نرخ دلار باید به حدود ۷۳ هزار تومان می‌رسید.
پس از اظهارات آقای وزیر، فعالان اقتصادی و رسانه‌ها اینگونه برداشت کردند که حداقل نرخ دلار ۷۳ هزار تومان می باشد. این موضوع به سرعت در میان رسانه‌ها منتشر شد و واکنش وزیر اقتصاد را به همراه داشت.
البته همتی پس از جلسه با کمیسیون اقتصادی، اعلام کرد که به هیچ وجه نگفته است که حداقل نرخ دلار ۷۳۰۰۰ تومان می باشد و به پخش فیلم‌های تقطیع شده در فضای مجازی انتقاد کرد. او تأکید کرد که وظیفه بانک مرکزی حفظ نرخ پول ملی است و تعیین حداقل نرخ دلار در صلاحیت آنها نیست.
امروز نیز مجلس نشستی غیرعلنی با وزیر امور اقتصادی و دارایی و فرزین در رابطه با نوسانات بازار ارز و سیاست جدید دولت در قبال سامانه نیما دارد.
پیش‌بینی جنجالی نرخ ارز توسط نهاد برنامه
با این حال این موضوع کارشناسان اقتصادی را یاد پیش بینی جنجالی نرخ ارز توسط یکی از بخش‌های نهاد برنامه در سال ۱۴۰۰ انداخت. فعالان اقتصادی می گفتند پیش بینی ۳ سال قبل نهاد برنامه و بودجه از نرخ دلار در سال ۱۴۰۳ درست از آب در آمد!
ولی این پیش بینی چه بود؟ در واقع چند سال قبل بود که گزارشی از «امور اقتصاد کلان» نهاد برنامه با عنوان «برآورد بدهی‌های دولت ایران به بخش‌های مختلف در دوره ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۶ تحت دو سناریوی رفع تحریم‌های اقتصادی و ادامه تحریم‌ها» منتشر شد.
این گزارش به آمار و اطلاعات مربوط به بدهی‌ها و روابط مالی دولت پرداخته بود و شامل جدولی جنجالی با پیش‌بینی نرخ ارز تا سال ۱۴۰۶ بود.
در این گزارش تأکید شده که این اطلاعات نمایانگر نظر نهاد برنامه نیست و تنها دیدگاه امور اقتصاد کلان این نهاد را منعکس می‌کند.
طبق این گزارش، نرخ ارز برای سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۶ با فرض ادامه تحریم‌ها به ترتیب ۲۵، ۳۵، ۴۶، ۷۰، ۱۱۰، ۱۷۸ و ۲۸۴ هزار تومان پیش‌بینی شده بود.
پیش‌بینی جنجالی دلار محقق شد!/ احتمال توسعه وجود دارد؟
این پیش‌بینی‌ها در آن زمان با واکنش‌های زیادی روبرو شد. به‌ویژه، خود نهاد برنامه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این جدول مربوط به زمان دولت دوازدهم است و پیش‌بینی‌های آن بر اساس فرضیات ادامه سیاست‌های گذشته تهیه شده است.
در پاسخ به این نقدها، نهاد برنامه و بودجه تأکید کرد که برنامه‌ها و رویکردهای اقتصادی دولت سیزدهم تغییرات بنیادی را شامل می‌شود که نمونه آن در بخشنامه بودجه سال ۱۴۰۱ به وضوح قابل مشاهده است.
در همین رابطه علی‌اصغر سمیعی، کارشناس اقتصادی راجع به آینده نرخ ارز به ایران ماین گفت:اگر نرخ تورم کنونی ادامه یابد، امکان دارد در نیمه اول سال آینده شاهد دلار ۱۰۰ هزارتومانی باشیم، مگر اینکه اقداماتی برای کنترل تورم انجام دهیم. باید جلوی بالا رفتن حجم نقدینگی را بگیریم، نرخ بهره‌ها را متعادل کنیم، بیکاری را نزول دهیم و اصلاحات اقتصادی جدی را پیاده‌سازی کنیم. در صورت تحقق این موارد، امیدواریم وضعیت بهبود یابد.
سمیعی راجع به آینده بازار ارز هشدار داد و تأکید کرد که تورم اثر زیادی بر این بازار خواهد داشت. او با اشاره به اینکه نرخ ارز در ابتدای سال کنونی حدود ۶۰ هزار تومان بوده و نرخ تورم نیز حدود ۴۰ درصد اعلام شده، گفت: با توجه به محدودیت‌های صادرات به دلیل تحریم‌های ظالمانه و فشارهایی که بر توانایی‌های مالی بانک مرکزی وجود دارد، بهای ارز در آغاز سال ۱۴۰۴ نباید کمتر از ۸۰ هزار تومان باشد.
وی همچنین افزود: اگر نرخ تورم تحت کنترل قرار نگیرد، امکان دارد قبل از نیمه سال آینده نرخ دلار به ۱۰۰ هزار تومان نیز برسد.
همچنین سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این پرسش که در این شرایط پیش‌بینی شما راجع به نرخ دلار تا پایان سال چیست؟ به ایران ماین گفت:اگر به هر دلیلی ایران وارد جنگ مستقیم با هیچ کشوری نشود و ترامپ مانع فروش نفت ایران نگردد، احتمالاً نرخ دلار نزول خواهد یافت و به سمت ۶۱ و ۶۲ هزار تومان عقب‌نشینی خواهد کرد. ولی در صورت وقوع جنگ، هیچ قیمتی قابل تصور نیست و هرچه بیشتر تلاش کنیم، نرخ نقدی بالا رفتن خواهد یافت زیرا دیگر قابل تحلیل نخواهد بود.
یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، راجع به بالا رفتن اخیر نرخ دلار به ایران ماین گفت: این بالا رفتن ناشی از هیجانات بازار است و موقتی خواهد بود. او توضیح می‌دهد که در آستانه سال نو میلادی و نزدیک به فصل بهار، تقاضا برای دلار به دلیل تسویه حساب‌های کمپانی‌ها و سفرهای نوروزی بالا رفتن می‌یابد. همچنین، عوامل سیاسی منطقه‌ای و نقش دلالان و سفته‌بازان نیز در این بالا رفتن مؤثر بوده است. آل اسحاق تأکید می‌کند که نرخ واقعی دلار با توجه به متغیرهای اقتصادی بین ۶۰ تا ۶۳ هزار تومان می باشد و فاصله بین نرخ‌ها به دلیل مسائل سیاسی ایجاد شده که در آینده نزول خواهد یافت.
