استیضاح دلار در بهارستان / اولین خروجی دولت چهاردهم از باب‌همایون بیرون می‌رود؟
آرمان زارعی : صبح امروز ۱ اسفند ماه، حمیدرضا حاجی بابایی، نایب رئیس مجلس از وصول استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، خبر داد. وی اعلام کرد که طبق آیین‌نامه داخلی، وزیر تا ۱۰ روز فرصت دارد تا زمان حضور خود در مجلس را مشخص کند.
وی همچنین تاکید نمود صبح امروز با وزیر محترم هماهنگی انجام شد و توافق شد که ایشان در دهمین روز مهلت خود به صحن مجلس بیایند. بنابراین، هفته آینده به بررسی بودجه خواهیم پرداخت و دو هفته بعد، در روز یکشنبه ۱۲ اسفند، استیضاح در دستور کار قرار خواهد گرفت. همچنین، احمد نادری، عضو هیأت رئیسه مجلس، اعلام کرد که ۹۱ نفر از نمایندگان مجلس طرح استیضاح همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، را امضا کرده‌اند.
البته در این میان محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، بر این باور است که در حال حاضر زمان مناسبی برای سنجش کارایی تیم اقتصادی دولت نیست. با این حال، گروهی دیگر معتقدند که تیم اقتصادی دولت به رهبری پزشکیان بیش از حد منفعل عمل کرده است. این نظر به ویژه با توجه به نوسانات بهای ارز، طلا و سکه ارتقا می‌شود. به گفته این افراد، سیاست‌های پولی و نرخ ارز از عوامل اساسی در سنجش کارایی اقتصادی یک دولت به شمار می‌روند و تغییرات در بهای ارز می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر تجارت خارجی، نرخ تورم، توسعه اقتصادی و سایر جنبه‌ها داشته باشد.
اولین واکنش همتی به خبر رسمی استیضاح
گفتنی است چند ساعت بعد از اعلام رسمی زمان استیضاح آقای وزیر ، عبدالناصر همتی در واکنش به خبر استیضاح خود، بیان کرد: جلسه خوبی بود و دوستان نکاتی را مطرح کردند که من به آن‌ها پاسخ دادم. ان‌شاالله قانع خواهند شد. وی در رابطه با مباحث مطرح شده در این جلسه گفت: هر موضوعی مقدمه و موخره‌ای دارد و من تمامی این موارد را توضیح دادم. وزیر اقتصاد راجع به محور استیضاح افزود: بیشتر مباحث اقتصادی، از جمله تورم، بی‌ثباتی اقتصادی و مسائل ارزی مورد بحث قرار گرفت. همتی در ادامه گفت: اگر قانع شدن آن‌ها بر اساس توضیحات من باشد، باید قانع شوند؛ در غیر این صورت، دیگر به من مربوط نمی‌شود. وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه حالا که استیضاح به صحن رفته، گفت: این یک فرصت خوب است تا صحبت کنم و امیدوارم بتوانم تمام نمایندگان را قانع کنم.
دلار برای همتی حاشیه ساز شد
تحلیل نمودار شاخص ارزی در تهران بیانگر توسعه قابل توجه نرخ دلار می باشد. در روزی که عبدالناصر همتی به خیابان باب همایون رفت، نرخ دلار حدود ۵۸ هزار تومان بود، ولی چند ماه بعد به سطوح روانی حساسی رسید. در این مدت، عوامل متعددی در این تغییرات تأثیرگذار بودند که از جمله آن‌ها می‌توان به تغییرات خاورمیانه و تغییرات در ارز نیمایی اشاره کرد که به‌عنوان دو عامل اصلی این بالا رفتن بهای ارز شناخته می‌شوند.
یکی از اظهارنظرهای بحث‌برانگیز همتی در کمیسیون اقتصادی مجلس، اعلام کف نرخ دلار در ۷۳ هزار تومان بود. همین جمله کافی بود تا بازار ارز ناگهان جهش کند و نرخ‌ها از کنترل خارج شود. هرچند وزیر اقتصاد ساعاتی بعد تلاش کرد سخنان خود را توجیه کند، ولی پیامدهای این اظهارنظر غیرکارشناسی، دامن مردم و کسب‌وکارها را گرفت. چندی پیش نیز همتی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی، تأکید کرد که نرخ طلا نزول نخواهد یافت. این اظهارنظر نیز سیگنالی برای بالا رفتن تقاضای هیجانی در بازار طلا بود که نتیجه آن، افزایش دوباره نرخ‌ها شد.
فعالان اقتصادی اظهارنظرهای اقتصادی، به‌ویژه در زمینه نرخ ارز و طلا، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر بازارها و رفتار مصرف‌کنندگان داشته باشد. اظهارنظر همتی راجع به کف نرخ دلار و عدم نزولی شدن نرخ طلا، نه تنها بر انتظارات بازار اثر گذاشت، بلکه موجب بالا رفتن تقاضای هیجانی نیز شد. این نوع اظهارنظرها معمولاً به دلیل عدم قطعیت‌های اقتصادی و دلواپسی‌های موجود، می‌تواند به نوسانات شدید نرخ‌ها منجر شود.
سیاست شکست‌خورده استیضاح وزرای اقتصادی!
البته در چند دهه گذشته، وزرای اقتصادی به طور مکرر در مجلس شورای اسلامی حضور یافته‌اند و از میان آن‌ها، دو نفر به استیضاح کشیده شده‌اند: شمس‌الدین حسینی و مسعود کرباسیان که وزرای اقتصادی دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی بودند.
نکته جالب این است که پس از هر استیضاح و برکناری، نه تنها مشکلات اقتصادی حل نگردیده، بلکه بر شدت آن‌ها افزوده شده است.
استیضاح، دلار را ارزان می کند؟
اکنون باید منتظر ماند و دید آیا این بار استیضاح وزیر می‌تواند نرخ ارز را نزول دهد یا خیر. در این شرایط، بعضی از کارشناسان مخالف استیضاح معتقدند که تا زمانی که لایه انتظارات و چشم‌اندازهای سیاسی و اقتصادی در مسائل داخلی و بین‌المللی به وضعیت مطلوب نرسد و کشور با کسری بودجه مواجه باشد و همچنین ارز چند نرخی وجود داشته باشد، استیضاح وزیر نمی‌تواند به‌طور مؤثر بر افت نرخ دلار، طلا و سکه اثر بگذارد.
با این حال، حسین صمصامی، نماینده مجلس شورای اسلامی، اظهار کرده است که این اقدام می‌تواند اثر مثبتی داشته باشد. به گفته او، این اقدام بیانگر ورود مجلس به موضوع است و مانع از بروز چنین مشکلاتی می‌شود. همچنین، شنیده‌ها حاکی از آن است که نرخ ارز در بازار آزاد نزول یافته و یکی از دلایل این نزول، بحث استیضاح وزیر است.
