پیش‌بینی نرخ دلار تا پایان سال ۱۴۰۳/ نرخ واقعی دلار چقدر است؟
آرمان زارعی- در اولین روز هفته جاری، بازار ارز و سکه با نوسانات قابل توجهی روبرو شد و نرخ دلار به سطوح جدیدی رسید که پیش از این در بازار دیده نشده بود. در حال حاضر، پرسش اصلی این است که چه عواملی باعث نوسانات شدید بهای ارز و سکه در یک سال اخیر شده و آیا روند افزایشی نرخ‌ها تا پایان سال کنونی ادامه خواهد یافت؟ یا اینکه دلار و سکه در ماه‌های باقی‌مانده از سال ۱۴۰۳عقب نشینی خواهند رسید؟ و اینکه آیا در شرایط کنونی خرید دلار و طلا منطقی است؟
در همین رابطه سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی معتقد است که مجموعه‌ای از رویدادها و سیگنال‌های منفی در سال کنونی باعث بالا رفتن نرخ دلار شده است. او بیان می‌کند که اگر به هر دلیلی ایران وارد جنگ مستقیم با هیچ کشوری نشود و ترامپ مانع فروش نفت ایران نگردد، احتمالاً نرخ دلار نزول یافته و به حدود ۶۱ و ۶۲ هزار تومان خواهد رسید. ولی در صورت بروز جنگ، هیچ قیمتی قابل پیش‌بینی نخواهد بود و هرچه بیشتر تلاش کنیم، نرخ نقدی بالا رفتن خواهد یافت زیرا دیگر قابل تحلیل نخواهد بود.
مشروح گفتگوی سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی با خبرنگار ایران ماین در خصوص بازار ارز، طلا و سکه را بخوانید؛
*آقای بوربور! در حال حاضر که با شما گفتگو می‌کنم، طبق گزارش‌های بعضی رسانه‌ها، نرخ دلار به سطوح حساسی رسیده است. به نظر شما، چه عواملی باعث نوسان صعودی نرخ دلار شده‌اند؟
در روز شنبه ۱۰ آذرماه، نرخ دلار به حدود ۷۱ هزار تومان و نرخ سکه به تقریباً ۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. در واقع در سال کنونی، شاهد وقوع چندین رویداد غیرمنتظره بودیم. ابتدا، تنش دیپلماتیکی میان ایران و پاکستان به وجود آمد و سپس جنگ غزه آغاز شد، در حالی که درگیری‌ها بین کشور روسیه و اوکراین همچنان ادامه دارد. همچنین، پاسخ موشکی ایران به اسرائیل و ترور شهید حسن نصرالله از دیگر رویدادهای مهم به شمار می‌روند. اکنون نیز ترامپ در انتخابات آمریکا به پیروزی دست یافته است. به طور کلی، در این یک سال، مجموعه‌ای از حوادث ناخوشایند به وقوع پیوسته است.
توسعه قابل تامل دلار در دو سال اخیر
در سال ۱۴۰۱، نرخ دلار حدود ۶۳ هزار و ۵۰۰ تومان بود و اکنون با گذشت دو سال، نقدینگی معناداری ایجاد شده است، ولی نرخ دلار به حدود ۷۱ هزار تومان رسیده است. این بیانگر توسعه کمتر از ۱۰ درصدی است که قابل تأمل است.
می‌توانیم دو دلیل برای این وضعیت مطرح کنیم: یا در آن زمان نرخ دلار بسیار بالا بوده است، یا اینکه با ارز پاشی نرخ دلار کنترل شده است. در زمانی که دلار در بازار به نرخ ۶۳ هزار و ۵۰۰ تومان معامله می‌شد، نرخ کاغذی دلار حدود ۵۰ هزار تومان بود. پس از آن، مشاهده کردیم که نرخ نقدی به سمت نرخ واقعی خود حرکت کرد و مدتی در محدوده ۵۰ هزار تومان معامله شد.
همچنین در سال ۹۷، دلار به بیش از ۱۹ هزار تومان رسید، ولی سپس تا ۱۰ هزار تومان نزول یافت و برای مدت طولانی در محدوده ۱۱ و ۱۲ هزار تومان نوسان کرد.چون نرخ نقدی از نرخ واقعی خود فاصله گرفته بود، ولی در کوتاه‌مدت و بلندمدت به سمت نرخ حرکت کرد. نمونه مشابهی از این وضعیت را در سال ۹۹ شاهد بودیم، زمانی که نرخ دلار در بازار آزاد به ۳۳ هزار و ۲۰۰ تومان رسید، ولی سپس به ۲۷ هزار تومان نزول یافت و برای مدتی در کانال ۲۵ هزار تومان معامله می‌شد، زیرا نرخ ذاتی دلار در آن زمان ۲۵ هزار تومان بود. در واقع، نرخ امکان دارد از نرخ فاصله بگیرد، ولی به راحتی به سمت نرخ بازمی‌گردد، زیرا انتظارات، تعیین‌کننده این نرخ‌ها هستند.
بعضی واقعیت‌ها، انتظاراتی هستند که بهای دلار را بر روی کاغذ شکل می‌دهند، مانند نقدینگی و سایر پارامترهای اقتصادی. ولی در نهایت، عرضه و نیاز و انتظارات تورمی هستند که نرخ نقدی دلار را تعیین می‌کنند.
نرخ کاغذی دلار ۶۱ و ۶۲ هزار تومان می باشد
در حال حاضر، ما معتقدیم که نرخ دلار بالاتر از نرخ واقعی خود در حال معامله است. به عبارت دیگر، بر اساس داده‌های اقتصاد کلان، بهای دلار در حدود ۶۱ تا ۶۲ هزار تومان برآورد می‌شود، در حالی که نرخ نقدی آن به ۷۱ هزار تومان رسیده است. دلیل این بالا رفتن نرخ نقدی، انتظارات تورمی است. این تصور وجود دارد که ترامپ به قدرت بازگشته و امکان دارد مانع فروش نفت ایران شود. همچنین، هرچند که یک توافق صلح بین اسرائیل و غزه در حال شکل‌گیری است، ولی با این حال، تغییرات جدیدی در سوریه به وقوع پیوسته که بر انتظارات اثر گذاشته است. با این حال، نکته مهم این است که تجربه نشان داده است که این انتظارات ناشی از اخبار هیجانی پس از مدتی نزول می‌یابد.
*در این شرایط پیش‌بینی شما راجع به نرخ دلار تا پایان سال چیست؟
اگر به هر دلیلی ایران وارد جنگ مستقیم با هیچ کشوری نشود و ترامپ مانع فروش نفت ایران نگردد، احتمالاً نرخ دلار نزول خواهد یافت و به سمت ۶۱ و ۶۲ هزار تومان عقب‌نشینی خواهد کرد. ولی در صورت وقوع جنگ، هیچ قیمتی قابل تصور نیست و هرچه بیشتر تلاش کنیم، نرخ نقدی بالا رفتن خواهد یافت زیرا دیگر قابل تحلیل نخواهد بود.
من نسبت به دلار ۷۱ هزار تومانی خوشبین نیستم
در واقع، اگر بازار سیگنال منفی از ترامپ و کابینه‌اش دریافت نکند، به طور طبیعی انتظارات تورمی نزول خواهد یافت و در نتیجه نرخ نقدی به سمت نرخ ذاتی خود میل خواهد کرد.زمانی که اسرائیل به ایران حمله کرد، حباب سکه به ۳۵ درصد رسید، ولی اکنون شاهد نزول آن به ۱۸ درصد هستیم. این بیانگر افت حدود ۵۰ درصدی حباب است.
از این پس، اگرچه حراج‌های بانک مرکزی در خصوص سکه ادامه دارد، به نظر نمی‌رسد که حباب سکه بیشتر از این تخلیه شود و به زیر ۱۰ درصد برسد. این حباب تنها در صورتی نزول خواهد یافت که نرخ دلار یا اونس طلا پایین بیاید. به طور کلی، اگر انتظارات صعودی بالا رفتن یابد، حباب شکل خواهد گرفت. من نسبت به دلار ۷۱ هزار تومانی خوشبین نیستم.
* به نظر شما تا چه حد سیاست‌های بانک مرکزی بر بالا رفتن نرخ دلار به ۷۱ هزار تومان مؤثر بوده است؟
آقای همتی و فرزین در تلاش هستند تا سیاست‌های انبساطی را دنبال کنند، به این معنا که قصد دارند نرخ بهره را نزول دهند تا اقتصاد به حرکت درآید و از رکود خارج شود. ولی واقعیت این است که حراج‌های دوشنبه‌ها، که به عنوان عملیات بازار باز شناخته می‌شوند، این ادعا را تأیید نمی‌کند. به عبارت دیگر، این افراد می‌گویند که به دنبال نزول نرخ بهره هستند، ولی کارایی آن‌ها بیانگر چیز دیگری است. من از بازار غیر بانکی جذب کردن سرمایه می‌کنم به جای اینکه پول را تزریق کنم. بنابراین، به نظر می‌رسد سیاست‌های کلان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد با آنچه این افراد بیان می‌کنند، در تضاد است.
همچنین، در سال ۹۷ شاهد بودیم که آمریکا از برجام خارج شد و نرخ دلار از ۴ هزار تومان به ۱۹ هزار تومان رسید که معادل ۵۰۰ درصد بالا رفتن بود. ولی از زمستان ۱۴۰۱ تا کنون، با وجود تمام مشکلات، دلار تنها حدود ۱۲ درصد بالا رفته است، در حالی که بانک‌ها بالای ۱۸ درصد سود پرداخت می‌کردند.از سوی دیگر، بازار بورس، سکه و خودرو نیز به همین منوال بوده است. در واقع، زمانی که نرخ بهره بالا است، این موضوع باعث می‌شود که پول به حالت رکود درآید.
دست ترامپ مانند ۸ سال گذشته باز نیست/ خرید دلار و سکه را توصیه نمی کنم
در حال حاضر، ما به طور میانگین روزانه حدود ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌کنیم، در حالی که در سال ۹۹، به دلیل فشارهای ترامپ، این میزان به زیر ۳۰۰ هزار بشکه نزول یافته بود. ولی نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که ترامپ ۸ سال پیش، با شرایط کنونی متفاوت است و دیگر نمی‌تواند به راحتی جلوی فروش نفت ایران را بگیرد. در حال حاضر، اقتصاد آمریکا سیاست انبساطی را دنبال می‌کند و نرخ بهره در این کشور ۴. ۷۵ درصد است. اگر بهای نفت بالا رفتن یابد، این موضوع می‌تواند منجر به بروز تورم در آمریکا شود و در چنین شرایطی، سیاست انبساطی باید به سیاست انقباضی تغییر کند که این تغییر می‌تواند چالش‌های زیادی را برای آمریکا به همراه داشته باشد. بنابراین، دست ترامپ مانند ۸ سال گذشته باز نیست. از سوی دیگر، ما شاهد شکل‌گیری یک دنیای چندقطبی هستیم و آمریکا نمی‌تواند به صورت دستوری عمل کند. بنابراین، نمی‌توانیم‌امیدوار باشیم که ترامپ به قدرت بازگردد و باید خود را برای تحریم‌ها آماده کنیم.
بعضی از رسانه‌ها و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که نرخ دلار به ۸۰ هزار تومان خواهد رسید، ولی در حال حاضر نرخ دلار به شدت بالا است. در حال حاضر، فعالان اقتصادی دیگر به خرید طلا، سکه و دلار توجهی ندارند و اگر نرخ دلار به ۸۰ هزار تومان برسد، خرید آن عملاً بی‌معنا خواهد بود. به نظر من، حتی در نرخ ۷۱ هزار تومان نیز ریسک خرید بسیار بالاست.
با توجه به واقعیت‌های اقتصادی، پیش‌بینی می‌کنم که نرخ واقعی دلار در پایان سال به ۶۱ تا ۶۲ هزار تومان برسد. بنابراین، در حال حاضر خرید دلار و سکه را با توجه به چشم‌اندازم تا پایان سال توصیه نمی‌کنم و معتقدم که طلا و دلار در این مدت گزینه‌های مناسبی نخواهند بود. در عوض، بورس را گزینه بهتری می‌دانم. البته اگر جنگی رخ دهد یا سیگنال‌های منفی به بازار ارسال شود، در آن صورت طلا و دلار می‌توانند گزینه‌های بهتری باشند.
