مقصد سپرده‌های وکالتی/ کدام بازارها برای جذب کردن پول‌های پیش‌خرید خودرو پیش‌قدم شدند؟
به گزارش ایران ماین، به نظر می‌رسد که بخش قابل توجهی از این منابع، هنوز در بانک‌ها باقی مانده است، ولی احتمال دارد که با جذاب شدن سایر بازارها، این سپرده‌ها راه جدیدی در پیش بگیرند.
در این زمینه دنیای اقتصاد نوشت:روند کاهشی نرخ دلار و سکه تایید می‌کند که هنوز تقاضای قابل توجهی وارد این بازارنشده است.از سوی دیگر،رصد بازار سهام و صندوق‌های بورسی نشان می‌دهد که احتمالا بخشی از این منابع وارد بازار سرمایه شده‌اند. در هفته‌های اخیر، افراد برای طرح پیش‌خرید خودرو، دارایی‌های خود را در حساب‌های وکالتی بانک‌ها قرار دادند؛ هرچند که بررسی‌ها نشان می‌دهد شانس برنده شدن در این طرح‌ها کمتر از ۳درصد است و در نتیجه، بسیاری به دنبال بازار جذابی برای سرمایه‌گذاری هستند.
رهاسازی سپرده‌های وکالتی موجب ایجاد موجی از سردرگمی در بازارها شد. حجم وسیعی از پول نقد می‌تواند به نوسانات شدید در بازار ارز و شکل‌گیری حباب‌های قیمتی در بورس منجر شود. همچنین، با بالا رفتن تقاضا در بازار طلا و مسکن، امکان دارد شاهد توسعه نرخ‌ها در این حوزه‌ها باشیم. رقابت مخرب بانک‌ها و بالا رفتن ریسک‌های اعتباری از دیگر تبعات این رهاسازی به شمار می‌رود. بعضی از صاحب‌نظران، بازیگر اصلی این طرح را مکانیزم نادرست خرید خودرو می‌دانند که امکان دارد تبعات غیرقابل جبرانی برای اقتصاد داشته باشد.
آزاد شدن حساب‌های وکالتی ایران‌خودرو در روز دوشنبه 5شهریورماه، موجی از ابهام و سردرگمی را نه‌تنها در میان داوطلبان خودرو، بلکه در بازارهای مالی نیز به وجود خواهد آورد. این وضعیت پیچیده بیانگر تاثیرات گسترده این رویداد بر رفتار سرمایه‌گذاران و سیاستگذاران است. با آزاد شدن ناگهانی مبالغ وکالتی، بسیاری از افرادی که این مبالغ را برای خرید خودرو ذخیره کرده بودند، اکنون با سپرده قابل‌توجهی روبه‌رو هستند. این شرایط می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده و بدون تحلیل دقیق در میان سرمایه‌گذاران منجر شود. بسیاری امکان دارد به دنبال سرمایه‌گذاری فوری در بازارهای دیگر باشند؛ از جمله بورس، ارز یا مسکن که می‌تواند موجب ایجاد نوسانات شدید در این بازارها شود.
بمب ساعتی در نظام بانکی
پس از رهاسازی حساب‌های وکالتی، خیل عظیمی از پول نقد آماده ورود به بازارها است. رهاسازی حساب‌های وکالتی و تزریق ناگهانی حجم بالایی از وجوه نقد به بازار می‌تواند مخاطرات متعددی به همراه داشته باشد. این مخاطرات شامل تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد کلان، بازارهای مالی و تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان است. اقدام ایران‌خودرو برای ایجاد حساب های وکالتی و جذب کردن کردن کردن کردن کردن حجم عظیمی وجوه نقد، بدون کنترل کافی و سیاستگذاری مناسب از سوی سیاستگذار، پیامدهای نگران‌کننده‌ای به همراه داشته است؛ سیاستی که اجازه می‌دهد مبالغ قابل توجهی پول به حساب‌های جاری و سپرده‌های کوتاه‌مدت بعضی بانک‌ها انتقال وجه شود که همچون خطری بزرگ در کمین اقتصاد است و سیاستگذار باید از همان ابتدا به این موضوع توجه ویژه می‌کرد.
تبدیل حساب‌های بلندمدت به کوتاه‌مدت، برای نظام بانکی یک تهدید است. این سیاست، شرایطی ایجاد کرده است که سپرده‌گذاران در هر لحظه می‌توانند حساب‌های خود را خالی کنند و این امر می‌تواند چالش‌های جدی و مخاطرات سنگینی برای نظام بانکی به همراه داشته باشد. سیاستگذار نباید فضایی فراهم می‌آورد که در آن منابع به سمت ناپایداری حرکت کند. این وضعیت نه‌تنها خطرناک است، بلکه می‌تواند تبعات ویرانگری برای بانک‌ها و اقتصاد کلان به دنبال داشته باشد. بی‌توجهی به پیامدهای احتمالی، می‌تواند ساختار مالی کشور را با مشکلات جدی مواجه کرده و اعتماد عمومی به نظام بانکی را به‌شدت خدشه‌دار کند.
تبعات پول‌های سرگردان
از دیگر تبعات رهاسازی حساب‌های وکالتی می‌توان به حباب‌های قیمتی در بازارمالی، نوسانات بازار ارز، هجوم به بازار طلا و در نهایت بالا رفتن نرخ آن، تغییرات نرخ سود بانکی، بالا رفتن تقاضا در بازار مسکن و خودرو، بالا رفتن ریسک‌های اعتباری، ایجاد سردرگمی و عدم‌اطمینان اشاره کرد. این موارد به صورت مختصر بررسی شدند.
اعوجاج قیمتی: روانه شدن حجم زیادی وجوه نقد به بازارها می‌تواند به بالا رفتن تقاضا برای کالاها و سرویس ها منجر شود؛ بدون اینکه به همان میزان تولید و عرضه بالا رفتن یابد. بالا رفتن تقاضا می‌تواند به توسعه سریع نرخ‌ها و بالا رفتن تورم در کوتاه‌مدت منجر شود. حباب‌های نرخ در بازار مالی: ورود پول‌های تازه آزادشده به بازارهای مالی مانند بورس می‌تواند به ایجاد حباب‌های قیمتی منجر شود. سرمایه‌گذاران امکان دارد به دلیل عدم‌وضوح و تحلیل نادرست، به خرید سهام با نرخ‌های بالا روی بیاورند که در صورت ترکیدن حباب، به زیان‌های گسترده‌ای منجر خواهد شد.
نوسانات بازار ارز: بعضی افراد امکان دارد وجوه آزادشده را به سمت بازار ارز سوق دهند تا از آن به عنوان دارایی امن استفاده کنند. بالا رفتن تقاضا برای پول‌های خارجی می‌تواند باعث بالا رفتن نرخ ارز و نوسانات شدید در بازار ارز شود.
هجوم به بازار طلا: به نظر می‌رسد آن دسته از افرادی که تصمیم دارند مبالغ آزادشده را به سوی بازارها ببرند، طلا و سکه می‌تواند در اولویت آنها قرار گیرد. البته شواهد گویای آن است که بعضی شایعات راجع به سیزدهم ماه صفر که به هجوم تقاضا در این بازار منجر شد، به بالا رفتن نرخ طلا انجامید. اکنون نیز تحلیلگران بر این باورند که موج جدیدی از بالا رفتن نرخ طلا به سبب رهاسازی حجم وسیعی از پول‌ها در راه است.
نزول نرخ سود بانکی: بالا رفتن پول‌های نقد امکان دارد بانک‌ها را به سمت تغییر نرخ سود سپرده‌ها سوق دهد، چراکه بانک‌ها دیگر نیازی به جذب کردن کردن کردن کردن کردن منابع اقتصادی جدید نخواهند داشت. این تغییر نرخ سود می‌تواند باعث نزول جذابیت سپرده‌گذاری در بانک‌ها و هدایت بیشتر پول‌ها به سمت بازارهای پرریسک‌تر شود. در نتیجه بانک‌هایی که منابع موردنیاز خود را جذب کردن کردن کردن کردن کردن کردند، برای جذب کردن کردن کردن کردن کردن منابع نیازی به رقابت با سایر بانک‌ها بر سر اعطای سود بانکی نخواهند داشت. البته این مورد مختص به افرادی است که قصد دارند پول خود را نزد بانک حفظ کنند.
بالا رفتن تقاضا در بازار مسکن و خودرو: گرچه مبلغی که از سوی بانک‌ها آزاد می‌شود رقم چشمگیری برای خرید خودرو و مسکن نیست، ولی گفت‌وگو با بعضی از داوطلبان این بازار حاکی از آن است که افراد از این پول به‌عنوان بخشی از پول‌های لازم برای خرید خودروهای ایرانی و حتی خارجی و گاهی خرید خانه به صورت اشتراکی (خانوادگی) استفاده می‌کنند.
بالا رفتن ریسک‌های اعتباری: با بالا رفتن وجوه نقد در بازار، بعضی بانک‌ها و موسسات مالی امکان دارد به دنبال جذب کردن کردن کردن کردن کردن این منابع و ارائه وام‌های بیشتر باشند. این امر می‌تواند به بالا رفتن ریسک‌های اعتباری و بالا رفتن احتمال نکول قرض‌ها منجر شود؛ به‌ویژه اگر این قرض‌ها به فعالیت‌های پرریسک اختصاص یابد. گفت‌وگو با بعضی از افرادی که حساب وکالتی خود را برداشت کرده‌اند نشان می‌دهد که از روز یکشنبه صندوق‌های بورسی تبلیغات گسترده‌ای را در این خصوص آغاز کرده‌اند و با مقایسه سودهای بانک و صندوق‌ها، از مخاطبان به سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها دعوت کرده‌اند.
سردرگمی سرمایه‌گذاران: گفت‌وگو با بعضی از دارندگان حساب وکالتی نشان می‌دهد که آنها در سرمایه‌گذاری پول خود در بازارهای مالی و بانک‌ها دچار سردرگمی هستند. در نتیجه آنها به دودسته تقسیم می‌شوند. دسته اول افرادی هستند که اعتماد و اطمینان بیشتری به بانک‌ها دارند و ترجیح می‌دهند ضمن دریافت سود کمتر، پول خود را در بانک نگهداری کنند. دسته دوم هم افرادی هستند که یا به بازار مالی از جمله دلار و طلا روی می‌آورند یا پول خود را به صندوق‌های بورسی که تبلیغات گسترده را در این زمینه آغاز کردند، جابجایی می‌دهند.
تبعات رهاسازی سپرده‌های وکالتی
یک بررسی‌کننده حوزه بانکی به«دنیای‌اقتصاد» گفت: با رهاسازی سپرده‌های وکالتی، می‌توان دو سناریوی اصلی را برای رفتار مردم و تاثیرات آن بر بازارهای مختلف پیش‌بینی کرد:
1. گرایش به خرید طلا و دلار: به نظر می‌رسد بسیاری از افراد به دنبال سرمایه‌گذاری در حوزه طلا و به‌ویژه دلار باشند. این تمایل به این دلیل است که به نظر می‌رسد نرخ دلار در حال حاضر در پایین‌ترین لایه خود قرار دارد و سرمایه‌گذاران امکان دارد این موقعیت را برای خرید و حفظ نرخ دارایی‌های خود مناسب بدانند. چنین روندی می‌تواند تقاضا برای دلار و طلا را بالا رفتن دهد و به تبع آن، نوسانات قیمتی در این بازارها را به همراه داشته باشد.
2. تمایل به سرمایه‌گذاری در بورس: با توجه به ایجاد امیدواری نسبت به توسعه شاخص بورس و تغییرات سیاسی و اقتصادی پیش‌رو، احتمال دارد که بخشی از سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه و خرید سهام روی بیاورند. هرچند هنوز اقدامات عملی قابل‌توجهی صورت نگرفته است، انتظارات مثبت موجود می‌تواند به ارتقا شاخص بورس و بهبود وضعیت نمادها منجر شود. تغییرات مدیریتی در نهاد بورس و انتصابات جدید امکان دارد فضای مثبتی را در بازار سرمایه ایجاد کند که به نوبه خود، به بالا رفتن شاخص‌ها و ارتقا انتظارات مثبت در این بازار منجر خواهد شد.
همچنین باید توجه داشت که بعضی از افراد امکان دارد وجوه خود را به سپرده‌گذاری در بانک‌ها یا خرید اوراق مالی موجود در بازار اختصاص دهند. با این حال، به دلیل اینکه دارندگان این وجوه عمدتا مصرف‌کنندگان خرد هستند، انتظار می‌رود که تاثیرات عمده‌تر مربوط به حرکت به سمت بازار ارز و سرمایه باشد. در مجموع، رهاسازی سپرده‌های وکالتی می‌تواند تاثیرات چشمگیری بر بازارهای مالی و اقتصادی داشته باشد که در این رابطه، سرمایه‌گذاران و سیاستگذاران باید به‌دقت وضعیت و تغییرات بازار را تحت نظر داشته باشند.
