سیگنالهای داغ به بورس تهران/ جهش تازه بازار سهام در راه است یا هیجان کوتاهمدت؟
آرمان زارعی: بورس تهران پس از ماهها نوسان و بیتصمیمی، حالا در موقعیتی ایستاده که نگاهها دوباره به تابلو خرید و فروش برگشته است. تحرک دوباره شاخصها، بالا رفتن رفتوآمد معاملهگران و تغییر حالوهوای بازار، این سوال را در میان فعالان اقتصادی پررنگ کرده که آیا بازار سهام در حال ورود به فصل تازهای است یا تنها با یک جهش مقطعی مواجهایم. زمستان برای بورس معمولاً فصل تعیین تکلیف است؛ جایی که بازار ناچار میشود میان هیجان کوتاهمدت و واقعیتهای اقتصادی یکی را انتخاب کند.
در همین رابطه، بهنار اکبرپور، کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به روند خرید و فروش بورس در هفتههای اخیر، معتقد است بازار سرمایه ایران پس از یک دوره رکود نسبی، بار دیگر نشانههایی از پویایی و بازگشت رونق را بروز داده است. به گفته او، توسعه قابلتوجه بازار سهام در هفتههای اخیر بیش از هر چیز ریشه در ارتقا انتظارات تورمی دارد؛ انتظاراتی که همواره نقش تعیینکنندهای در جهتدهی به رفتار سرمایهگذاران در اقتصاد ایران ایفا کردهاند.
او توضیح میدهد که بازار سهام در اقتصاد ایران بارها نشان داده است پیش از آنکه تغییرات متغیرهای کلان بهصورت رسمی اعلام یا تثبیت شوند، اثر آنها را در نرخها منعکس میکند. در همین چارچوب، بالا رفتن نااطمینانیهای اقتصادی، ادامه کسری بودجه دولت، توسعه نقدینگی و ارسال سیگنالهای ضمنی در حوزه سیاست ارزی، باعث شد سرمایهگذاران بار دیگر به سمت داراییهای مولد اسمی، بهویژه سهام، متمایل شوند.
این کارشناس بازار سرمایه میگوید در فاز ابتدایی حرکت اخیر بورس، توسعه بازار عمدتاً بر پایه انتظارات آتی شکل گرفت. سرمایهگذاران با این فرض که نرخ ارز نیما در مسیر سطوح بالاتری قرار خواهد گرفت، با قدرت بیشتری به خرید سهام بنیادی روی آوردند. همین نگاه باعث شد صنایع کالایی و صادراتمحور در کانون توجه فعالان بازار قرار بگیرند و شاخصها وارد یک فاز صعودی شوند.
به باور اکبرپور، نقطه عطف اصلی این روند صعودی را باید در تغییر ناگهانی و معنادار سیاست ارزی بانک مرکزی جستوجو کرد؛ جایی که نرخ فروش اسکناس در یک روز از محدوده حدود ۷۵ هزار تومان به سطوح بالاتر از ۱۰۰ هزار تومان منتقل شد.
او تأکید میکند این اقدام صرفاً یک تصمیم عملیاتی کوتاهمدت نبود، بلکه حامل پیامی روشن برای فعالان اقتصادی بود؛ پیامی که نشان میداد بانک مرکزی بهطور غیرمستقیم لایه نرخ مورد پذیرش خود در تالار دوم توافقی را سیگنالدهی کرده و عملاً زمین بازی تحلیلگران را تغییر داده است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رویههای گذشته بازار ارز توضیح میدهد که بهطور تاریخی، اختلاف نرخ فروش حواله و اسکناس معمولاً بهطور میانگین حدود ۵ درصد و در بیشترین حالت نزدیک به ۱۰ درصد بوده است؛ نسبتی که همواره بهعنوان یکی از مبانی مهم در مدلهای تحلیلی بازار برای برآورد نرخهای رسمی و نیمهرسمی ارز مورد استفاده قرار میگرفت.
بر همین اساس، زمانی که نرخ اسکناس در سطوح پایینتری قرار داشت، نرخ حواله و بهتبع آن نرخهای نیما و توافقی نیز با فاصلهای قابل پیشبینی تخمین زده میشد.
اکبرپور ادامه میدهد که اکنون با تثبیت نرخ اسکناس در محدوده حوالی ۱۱۱ هزار تومان، اگر همان اختلاف ۱۰ درصدی را در نظر بگیریم، بهسادگی میتوان به نرخی نزدیک به ۱۰۰ هزار تومان برای حواله و نیما رسید.
به گفته او، نکته قابلتوجه اینجاست که پیش از اقدام اخیر بانک مرکزی، بسیاری از تحلیلگران نرخ نیما در سال آینده را حدود ۱۰۰ هزار تومان در مدلها و برآوردهای خود لحاظ کرده بودند؛ ولی اکنون این انتظار از منظر زمانی جابهجا شده است.
او میگوید بازار این روزها انتظار دارد نرخ نیما در ادامه همین سال به محدوده ۱۰۰ هزار تومان برسد و برای سال آینده، سناریوهای پایه به سمت اعدادی نزدیک به ۱۲۰ هزار تومان حرکت کند.
این تغییر زمانی، به اعتقاد اکبرپور، آثار مهمی بر سودآوری کمپانیها خواهد داشت؛ چراکه تسریع در بالا رفتن نرخ تسعیر ارز به معنای شناسایی زودهنگام درآمدهای ریالی بیشتر، بهبود حاشیه سود اسمی و ارتقا جریانهای نقدی کمپانیهاست. موضوعی که میتواند منجر به بازتعریف نرخ ذاتی بسیاری از نمادها، بهویژه در صنایع بزرگ و اثرگذار بازار شود.
در کنار متغیرهای ارزی، این کارشناس بازار سرمایه به نقش اخبار بودجهای نیز اشاره میکند و میگوید در روزهای اخیر، سیگنالهای نسبتاً مثبتی از لایحه و چشمانداز بودجه سال ۱۴۰۵ مخابره شده است.
به گفته او، مواردی مانند تعدیل نرخ خوراک پتروشیمیها، حذف ارز ترجیحی و همچنین تعدیل نرخ بهره مالکانه، در صورت تحقق، میتوانند اثر مستقیمی بر سودآوری صنایع بزرگ و شاخصساز بازار داشته باشند و همین انتظارات بودجهای بهعنوان یک عامل حرکت مکمل، فضای تحلیلی بازار را بهبود داده است.
اکبرپور از منظر زمانی نیز به اهمیت دیماه اشاره میکند و میگوید در پنج روز ابتدایی کاری این ماه، گزارشهای ماهانه کارایی آذرماه کمپانیها منتشر خواهد شد؛ گزارشهایی که با توجه به شرایط قیمتی و عملیاتی، انتظار میرود تصویر نسبتاً مناسبی از وضعیت کمپانیها ارائه دهند و موج جدیدی از توجه به سودآوری واقعی بنگاهها ایجاد کنند.
او اضافه میکند که در انتهای دیماه نیز گزارشهای فصلی پاییز ۱۴۰۴ منتشر میشود و در صورت تأیید انتظارات، میتواند مسیر بازار را نسبت به ماههای گذشته شفافتر و منطقیتر کند.
به اعتقاد این کارشناس بازار سرمایه، مجموعه این عوامل باعث شده پویایی بازار بالا رفتن یابد، گردش نقدینگی سرعت بگیرد و توجه سرمایهگذاران از خرید و فروش صرفاً کوتاهمدت فاصله بگیرد.
او میگوید تحلیلمحوری در حال پررنگتر شدن است و اگر شوک سیاستی غیرمنتظرهای رخ ندهد، میتوان انتظار داشت زمستان ۱۴۰۴ برای بازار سرمایه، دستکم از منظر اسمی، دورهای متعادلتر و حتی رو به بهبود نسبت به گذشته باشد؛ بازاری که بیش از هر زمان دیگر، چشم به سیگنالهای ارزی، بودجهای و گزارشهای واقعی کمپانیها دوخته است.
